Inleiding tot het Ierland van zo’n dertig jaar geleden
Tot in de 21e eeuw is Ierland een van de meest katholieke landen binnen de Europese Unie. De katholieke kerk heeft eeuwenlang censuur toegepast op alles wat de kerk niet welgevallig was en dat vastgelegd in een lijst, de Index Librorum Prohibitorum (lijst van verboden boeken). Boekverboden werden aanzienlijk verminderd toen in 1966 niet langer de Index Librorum Prohibitorum werd gehanteerd. Vanaf dat moment werd een verbod vastgesteld voor 12 jaar en na het verstrijken van die termijn opnieuw beoordeeld. In 2010 werd de laatste reeks boekverboden beëindigd.
Moraal
Ook op het moraal drukte de Ierse overheid haar stempel. Tot begin jaren negentig was het niet toegestaan om op welke manier dan ook over abortus te praten, inclusief het verstrekken van onpartijdige informatie, en elke publicatie met informatie over de medische behandeling werd in beslag genomen. Pas in 1992 werd het verbod opgeheven.
Op grond van de Ierse grondwet van 1937 was blasfemie verboden. Dat verbod was echter alleen van toepassing op het christendom. In 1999 werd het verbod in die vorm onverenigbaar verklaard met de religieuze gelijkheid in de grondwet. Omdat de regering destijds oordeelde dat een referendum uitsluitend voor dat doel tijd- en geldverspilling zou zijn, werd pas op 26 oktober 2018 een grondwetswijziging goedgekeurd (64,85% voor en 35,15% tegen).
Volgens diezelfde grondwet uit 1937 was echtscheiding verboden. Een grondwetsherziening was noodzakelijk voor het toestaan van echtscheiding. Bij een referendum in 1986 bleek circa twee derde van de kiezers nog vast te willen houden aan het grondwettelijke verbod. Bij een nieuw referendum in 1995 stemde een nipte meerderheid van 50,28% tegen 49,72% vóór afschaffing van het verbod op echtscheiding.
Het verhaal
The Coast Road zoomt in op twee vrouwen in een dorpje in het graafschap Donegal. Het is 1994. Izzy Keaveney is een huisvrouw. Zij is moeder in een traditioneel gezin waarin de man alles bepaalt (tot zijn openlijk overspel toe). Colette Crowley is een dichter die man en kinderen heeft verlaten voor een oudere, getrouwde man in Dublin. Aangezien de man niet kan scheiden, kiest de geëmancipeerde Colette eieren voor haar geld en keert terug naar het dorp waar zij man en kinderen heeft achtergelaten. Haar officiële echtgenoot laat haar echter niet meer toe in het gezin en verbiedt haar omgang met hun kinderen.
Izzy zit opgesloten in haar vastgelopen huwelijk en put kracht uit het doorzettingsvermogen van Colette. Zij vormt een brug tussen de dichter en haar jongste zoon. De vriendschap die zich tussen beide vrouwen ontwikkelt, leidt tot een tragedie voor de een en vrijheid voor de ander.
The Coast Road verhaalt over de emancipatiestrijd die vrouwen in het Ierland van slechts enkele decennia geleden hebben gevoerd. Murrins werk wordt vergeleken met dat van Claire Keegan, Elizabeth Strout en Colm Tóibín. Het is misschien wel het beste boek dat in 2024 in het Engels is verschenen.
(met dank aan René Broekhuijzen voor de nodige informatie over Ierland)
